Een vacaturerecord, voor het eerst meer dan 11 miljoen banen en de werkloosheid weer op het lage niveau van vóór het begin van de coronacrisis. Terwijl de coronacrisis veel vraagt van het aanpassingsvermogen van organisaties en medewerkers. Tijd om met Ilonka Sinkeldam te praten. Directeur bij Baandomein en erkend verbinder op de Limburgse arbeidsmarkt.
Wat betekenen deze trends voor de bij Baandomein aangesloten werkgevers?
Ze hebben te maken met een zeer complex-dynamische arbeidsmarkt die in de geschiedenis niet eerder voorgekomen is. Krapte en mismatch maken het extreem lastig om vacatures in te vullen. Het ziekteverzuim en de uitstroom zijn hoog. De werkdruk voor het zittende personeel neemt toe en roosters zijn steeds moeilijker in te vullen. Iedereen staat onder hoogspanning. Dat heeft een negatief effect op het werkgeluk en de productiviteit van medewerkers.
Is dit een tijdelijke situatie of de nieuwe werkelijkheid?
Op de korte termijn hangt veel af van hoe de coronacrisis verder verloopt. In de teststraten van de GGD werken bijvoorbeeld veel tijdelijke krachten die normaal gesproken beschikbaar zijn op de arbeidsmarkt voor de reguliere sectoren. De relatief goede beloning blijkt een grote aantrekkingskracht te hebben. Hopelijk zijn ze in 2022 niet meer nodig voor het testbeleid. Ook de hoge inflatie, de stijgende energieprijzen en de huizenmarkt vormen risico’s voor de economie en de werkgelegenheid. Bedrijven moeten uitgestelde belastingen betalen, achterstallige huurpenningen ophoesten en overbruggingskredieten aflossen. De Kamer van Koophandel heeft recent gemeld dat een op de tien ondernemers in zwaar weer verkeerd. Dat zijn meer dan honderdduizend bedrijven en heel veel banen. Een tsunami van faillissementen en/of bedrijfsbeëindigingen is slecht voor de economie, maar zal zuurstof geven aan de arbeidsmarkt. Op de korte termijn is er dus veel onzekerheid over welke kant het opgaat.
En op de lange termijn?
Op de lange termijn blijven de demografische trends structureel voor krapte op de arbeidsmarkt zorgen. Die trend was al voor de pandemie zichtbaar. Door robotisering zal het aantal mensbanen krimpen. Beroepen en takenpakketten zullen substantieel veranderen. Zoals futuroloog Marcel Bullinga in 2018 tijdens een van onze managementbijeenkomsten voorspelde zijn er veel verdwijnbanen. Onder andere door Robot Proces Automatisering en Kunstmatige Intelligentie. Natuurlijk komen er ook weer nieuwe banen en taken voor terug. De mismatch op de arbeidsmarkt zal echter alleen maar groter worden. Daarom is het fantastisch dat een van onze leden, Vista College, het initiatief genomen heeft om een ‘Living Lab Banen van de toekomst’ te starten. Onze netwerkorganisatie wil graag toegevoegde waarde leveren in dit ecosysteem.
“Wij zien het als onze opdracht om te inspireren, informeren en verbinden”
Onze leden vinden dat belangrijk omdat geen enkele organisatie succesvol kan zijn als de provinciale arbeidsmarkt achterblijft bij de technologische ontwikkelingen. We moeten investeren in 21ste eeuwse vaardigheden. Die zijn namelijk toekomstvast. Afgelopen jaar hebben we achthonderd leidinggevenden en medewerkers getraind. Daarmee zijn we in Limburg toonaangevend.
Wat bedoel je precies met 21ste eeuwse vaardigheden?
Naast domein-specifieke vaardigheden hebben medewerkers ook domein-generieke vaardigheden nodig. Dat zijn sector-onafhankelijke sleutelvaardigheden en die maken cross-sectorale arbeidsmarktmobiliteit mogelijk. We spreken ook wel over soft skills. In een behoeftepeiling onder onze leden in 2019 vormden probleemoplossend vermogen, creatief denken en zelfregulatie de top-3. Daarnaast zijn digitale vaardigheden, kritisch denken en ondernemendheid van belang. Ook tijd- en plaats onafhankelijk communiceren en samenwerken zijn in de hybride wereld van vandaag cruciaal. In ons eigentijdse workshop programma zetten we daar volop op in. Maar zeker ook in de managementbijeenkomsten.
“We moeten investeren in 21ste eeuwse vaardigheden. Die zijn namelijk toekomstvast”
Door de coronabeperkingen kon helaas afgelopen november de sessie met Robert Doornbos in een uitverkochte zaal geen doorgang vinden. De grote belangstelling maakt duidelijk dat beslissers op de Limburgse arbeidsmarkt lering willen trekken uit het succesvolle data- en talentmanagement in de F1. Die intelligentie is immers essentieel voor een effectieve digitale transformatie. Volgend jaar komt ook bestsellerauteur Menno Lanting onze leden informeren over de faalfactoren in het transformatiemoeras. Veel van onze leden zijn nadrukkelijk bezig met digitalisering en innovatie. Wij zien het als onze opdracht om te inspireren, informeren en verbinden. En natuurlijk het matchen van vraag en aanbod tussen leden in ons mobiliteitsoverleg.
De overheid heeft met wet- en regelgeving veel invloed op de arbeidsmarkt. Welke ontwikkelingen zie je op dat gebied?
Helaas heeft het demissionaire kabinet nog steeds niets gedaan met de aanbevelingen in het Eindrapport van de Commissie Regulering van Werk. Deze Commissie Borstlap heeft de werking van de huidige arbeidsmarkt onderzocht. En is in dat onderzoek nagegaan in hoeverre de regels die in Nederland gelden rondom het verrichten van werk nu en in de toekomst nog leiden tot de gewenste uitkomsten. Voor werkenden, bedrijven en de samenleving als geheel. De Commissie Borstlap kwam in januari 2020 al tot de conclusie dat de huidige wet- en regelgeving rondom arbeidsmarktbeleid niet toekomstbestendig is. Ze pleit voor het bevorderen van de wendbaarheid, een overzichtelijk stelsel van contractvormen, een inclusief arbeidsmarktbeleid en een fiscale gelijke behandeling voor alle werkenden. Bovenal wil de commissie alle werkenden in staat stellen zich te ontwikkelen en te (blijven) leren. Kennisveroudering in een wereld die snel verandert, is immers een nieuw sociaal risico. Door hun lidmaatschap bij Baandomein beheersen Limburgse werkgevers dit sociale risico tegen zeer lage kosten per medewerker. Daar is geen landelijke wet- en regeldruk voor nodig. Slechts gezond verstand.
Ondernemen in Limburg Tekst: Rob Meessen Beeld: Peter Mullenberg